Katarakt nedir?
Katarakt kelime olarak Lens’in (Göz Merceği) yapısının bozulmasıdır. Bu bozulma lensi oluşturan fiberlerin ve lens kapsülünün normal yapısının bozulması anlamındadır. Bu bozulma sonucunda lensin saydamlığı azalır ve kaybolur, dolayısı ile görüş kaybı şekillenir. Katarakt genellikle göz bebeği olarak anılan bölgede yani lensin bulunduğu bölgede beyazlaşma yada sıkıştırılmış bu görünümünde kendini belli eder. Kısacası katarakt, gözün içindeki lensin saydamlığını kaybetmesi ve görmeyi bir perde gibi engellemesi durumudur.
Nuclear sclerosis Nedir ?
Genellikle insanların yaşlı köpeklerini, gözlerinde “katarakt şekillendi” şikayeti ile kliniklerimize getirdiklerini görmekteyiz. Ancak çoğu zaman getirilen bu köpeklerde katarakt bulunmamaktadır. Bununla birlikte, getirilen bu köpeklerde katarakta benzeyen ve 'nuclear sclerosis' olarak anılan ve görüş kaybına neden olmayan lensin daha yaygın bir durum sözkonusu olmaktadır. Nuclear sclerosis yaşlanan köpeklerin lenslerinde yaşlanmaya bağlı şekillenen bir değişikliktir. Bu durum lenste hafif derecede grileşme ile kendini belli eder. Ayrıca genellikle her iki gözde de aynı anda şekillenir ve yaygın olarak altı yaşın üzerindeki birçok köpekte görülebilir. Lensteki saydamlık kaybının nedeni lensin doğrusal fiberlerinin yaşlılığa bağlı olarak sıkışması nedeniyle oluşur. Bu durumdaki bir köpekte önemli derecede bir görüş problemi olmadığından dolayı tedavi uygulaması gerekli değildir. Zaten bu duruma karşı yapılacak bir işlemde yoktur.
Katarakt nasıl şekillenir?
Her ne kadar kataraktın bir çok farklı formu ve nedeni olsa da, her katarakt benzer şekilde meydana gelir. Sağlıklı bir lens vücuttan izole bir şekilde kendi protein yapısına sahiptir ve yapısındaki su düzeyini sabit tutmaktadır. Oluşumunda %66 su ve %33 protein bulunmaktadır. Ayrıca lensin bu su/protein dengesini kontrol eden ve sabit tutan karmaşık bir Na (sodyum) – su pompa sistemi vardır. Lensin biyokimyasal sisteminin hasara uğraması durumunda bu pmpa sistemi bozulmaya başlar ve lens içine doğru fazladan su hareketi başlar. Ek olarak çözünmeyen protein miktarı da yükselir. Lensin kendi yapısına su çekmesinden kaynaklanan bu değişiklikler sonucunda, lensin saydamlığı zamanla azalır ve kaybolur ve katarakt meydana gelir.
Kataraktın başlama yaşı:
Kataraktın tipini belirlemede, kataraktın köpekte şeklenmeye başladığı yaş dönemi çok önemlidir. Başlangıç yaşı özellikle bazı özel ırk köpeklerde herediter özelliklere bağlı olarak şekillenmişse önem taşımaktadır.
Kongenital Kataraktlar: Bu tür kataraktlar doğumla birlikte mevcutturlar ve genellikle her iki gözde birden şekillenmişlerdir. Hasta her ne kadar bu şekilde doğmuş olsa da bu durumun kesinlikle kalıtımsal olduğunu söylemek yanlış olur. Enfeksiyonlar ya da toksinler yavrular hala anne rahminde iken bu çeşit kataraktların oluşumuna neden olabilirler. Ancak Minyatür Schnauzer’lerde olduğu gibi primer kongenital kataraktlar kalıtımsaldır.
Gelişimsel (Erken Dönem Şekillenen) Kataraktlar: Gelişimsel kataraktlar hayatın erken dönemlerinde şekillenen kataraktlardandır. Kongenital kataraktlarda olduğu gibi durum kalıtımsal olabilir ya da travma, diabetes mellitus, enfeksiyon veya toksikasyon gibi dış faktörler nedeni ile şekillenirler. Kalıtımsal kataraktlar bazı ırklarda özellikle bu yaşlarda daha yaygındır ve bu ırklar Afgan tazısı ve Poodle türü gibi birçok ırkı kapsamaktadır.
Yaşlılığa Bağlı (Senil – Geç Dönem Şekillenen) Kataraktlar: Köpeklerde altı yaşın üzerinde şekillenen kataraktlar “senil” kataraktlar olarak adlandırılır. Köpeklerde insanlara oranla daha az sıklıkta şekillenir. Bu yaştaki köpeklerde katarakt sıklıkla Nuclear sclerosis durumu ile karıştırılmaktadır.
Kalıtımsal Kataraktlar: Köpeklerde kalıtımsal kataraktlar bağımsız şekillenebildikleri gibi göz ile ilgili diğer hastalıklarla birlikte de şekillenebilir. Aşağıdaki tabloda kalıtımsal katarakt şekillenebilecek köpekler ve kataraktın başlama yaşları verilmiştir. Eğer bir köpekte kalıtımsal katarakt teşhisi konulmuşsa, bu köpek kendisinden gelişecek olan soylarına da bu problemi taşıyacağı düşüncesi ile çiftleştirilmemeli ve hatta kısırlaştırılmalıdır. Kalıtımsal kataraktlar; İngiliz Cocker, Golden ve Labrador retriever’da doğuştan, Afgan tazısı ve Alman çoban köpeğinde ise gençlik döneminde gözlenmektedir.
Travmanın Katarakt Gelişimine Etkisi:
Otomobil kazası ya da diken, havalı tüfek saçması veya diğer batıcı objeler ile meydana gelen travmalar göz merceğinde hasara neden olabilir ve katarakt şekillenebilir. Bu çeşit kataraktlar genellikle tek bir gözde şekillenir ve operasyon ile başarılı bir şekilde tedavi edilebilir.
Tedavi Yöntemleri:
Köpeklerde kataraktın tedavisi göz merceğinin operasyon ile uzaklaştırılması ile gerçekleştirilir. Bu durumun operasyon dışında henüz herhangi bir tedavi yöntemi yoktur. Günümüzde hızlı bir şekilde gelişen Veteriner cerrahi alanındaki yenilikler nedeni ile, problemli göz merceğinin operasyonla uzaklaştırılması işlemi artan bir şekilde yaygınlaşmaktadır.
Problemli göz merceğinin operasyon ile uzaklaştırılmasında birçok farklı teknik bulunmaktadır, bunlar; tüm göz merceğinin ve çevresindeki kapsülünün uzaklaştırılması, kapsülünün tamamının uzaklaştırılmadan sadece göz merceğinin uzaklaştırılması, göz merceğinin fako-emülsifikasyon yöntemi ile parçalanmasından sonra aspire edilerek uzaklaştırılmasıdır.
Tüm bu teknikler başarılı sonuçlar doğurabilecek tekniklerdir. Ancak daha başarılı bir sonuç için, eksiksiz yapılacak bir muayene ile hastanın operasyona uygun bir aday olup olmadığının belirlenmesi gereklidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder