Kısırlaştırma Nedir,Neden Önemlidir?

Kedi ve köpeklerin kısırlaştırılması günümüzde tartışılan bir konudur. Bazı hayvan severler duygusal bir yaklaşımla kısırlaştırmaya karşı çıkmaktadır. Buna gerekçe olarak cinselliklerini yaşamalarının gerekli olduğunu düşünmekteler. Ancak kedi ve köpeklerin insanlar gibi aşık olmadıkları bilinen bir gerçektir ve yalnızca seksüel hormonların etkisi altında üreme istekleri olduğu bir gerçektir. Doğum yapan kedi köpek, yavrusu büyüyüp, yetişkin olduktan sonra kendi yavrularıyla çiftleşebilmektedir. Aile, anne, baba, çocuk gibi kavramlar taşımadıkları gerçeği ortadadır.

KISIRLAŞTIRMA NEDİR?

Kısırlaştırma denildiğinde genel olarak dişi veya erkek hayvanda üreme yeteneğinin operatif yöntemlerle sonlandırılması işlemi akla gelmektedir. Yani kısırlaştırma ameliyatıyla erkek hayvanın testislerini (kastrasyon-iğdiş etme), dişinin de uterus (rahim) ve yumurtalıklarını alma şeklinde gerçekleşir. Kısırlaştırma kalıcı, geri dönüşümsüz, hemen sonuç veren ve en etkili yöntemdir.

Kimi veteriner hekim tarafından uygulanan enjeksiyon veya ilaçlar sadece kızgınlığı baskılamak amacıyla kullanılmaktadır KISIRLAŞTIRMA OPERASYONU DEĞİLDİR.

KISIRLAŞTIRMA NEDEN ÖNEMLİDİR?

Köpeklerde 59-68 gün ve kedilerde 56-65 gün olan gebelik sürelerinin sonunda köpekler 1-14 ve kediler ise 1-6 adet yavru doğururlar. Köpeklerin genel olarak yılda 2 defa, kedilerin ise yılın büyük kısmında kızgınlık gösterdiklerini düşündüğümüzde bu hayvanların üremeleri kontrol altında tutulmaz ise sayıları kısa sürede önemli oranda artabilir. Örneğin bir çift kediden, bunların yavrularından ve yavrularının yavrularından olmak üzere her doğumda katlanarak 9.yıl sonunda 11.606.077 adet kedinin ortaya çıkabileceği göz önünde bulundurulduğunda olayın ciddiyeti daha iyi anlaşılacaktır.

Kısırlaştırmanın hayvanların çoğalmasının engellenmesinin dışında şu sebeplerden de kısırlaştırma ameliyatı yapılır. Dişi bir kedinin kızgınlık geçirdiği sırada çıkarttığı can sıkıcı sesler, komşuları bile rahatsız edici seviyededir. Yine dişi köpeklerin kanamaları evi, evdeki eşyaları kirletmesi istenmez. Erkek kedi ve köpeklerin evin sağını solunu idrar attırarak (bölgelerini işaretleme ),ağır bir kokuyla kirletmeleri rahatsız edicidir. Erkeklerin çiftleşmek için evi terk ettikleri, tekrar dönmedikleri görülmektedir. Çiftleşmek için diğer erkeklerle kavga ederek yaralanmaları, viral hastalıklara yakalanma riskleri vardır.

Kısırlaşmamış erkeklerin sinirli, saldırganlığı olduğu ve sahibini utandıracak hareketler yaptığı şikâyeti gelmektedir. Balkondan düşerek acil olarak veteriner kliniklerine getirilen kediler vardır. Kedilerin düşme nedenlerinden biri de çiftleşmek için eş aradığı sırada olmaktadır.

Son yıllarda evde beslenen ve sahiplenilen köpek ve kedi sayısında artış olup genellikle bunların çiftleşmelerine her zaman engel olunamamakta ve istenilmeden doğan yavrular eğer sahip bulunamaz ise ya sokaklara bırakılmakta ya da yerleşim yerleri dışına veya çöplüklere terk edilmektedir.

Ancak sahipsiz köpek ve kedilerin kontrolsüz olarak hızla sayılarının artmasının insan ve çevre sağlığı açısından da tehlikeli sonuçlara neden olabileceği de unutulmamalıdır. Çünkü bu hayvanlarda koruyucu aşılarının ve paraziter mücadelenin yeterince yapılamaması nedeniyle insanlarda hastalık oluşturmaları (kuduz, kist hidatik, toksoplazmozis vb) yaymaları, gaitalarının oluşturduğu çevre sorunu, çöplükleri karıştırmaları ve çevreyi kirletmeleri, bunların toplanmasının zaman ve maliyet boyutları oldukça önemlidir.

Kedi ve Köpeklerin sağlıkları açısından kısırlaştırma ele alındığında olayın çok daha farklı ve belki de bilinmeyen boyutları ortaya çıkmaktadır.

Örneğin,uterusdaki pyometra, tümoral oluşumlar ,meme tümörü, mastitis, retentio secundinarum, vaginitis, kistik ovarium,güç doğum, prolapsus uteri-vajina gibi hastalıklar sayılabilir. Erkeklerde testiste tümoral oluşumlar engellenir, TVT olarak bilinen viral hastalıktan korunur ve prostatla ilgili hastalığa yakalanma olasılığı düşmektedir.

Örneğin Birinci kızgınlık devresi öncesi kısırlaştırılan dişi evcil hayvanda meme tümörü oluşması olanağı %1´den daha azdır. Birinci kızgınlık döneminden sonra kısırlaştırılmada ise bu oran %25´tir.

Kısırlaştırılmamış evcil hayvanın meme tümörü potansiyeli yaşlandıkça artar. Kısırlaştırılmamış dişilerde meme tümörü olasılığı %50´dir.

KISIRLAŞTIRMA İŞLEMİ NE ZAMAN YAPILMALIDIR?

Dişiler ve erkekler 6 – 8 aylıktan itibaren kısırlaştırılabilir. Erginleşmeden kısırlaştırma yapmak doğru değildir. Erkek kedi-köpeğin yumurtalarının testis torbasına inmesi gerekmekte, dişini de uterusunun gelişmiş olması gereklidir.

Östrus (kızgınlık) döneminde, yalancı gebelik sürecinde, gebeliğin ileri dönemlerinde, doğumdan hemen sonra, yavrular sütten kesilmeden ve genel sağlık durumu kötü olanlarda operasyon YAPILMAMALIDIR.

KISIRLAŞTIRMA OPERASYONU ÖNCE VE SONRASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR NELERDİR?

Ameliyattan önce kedi - köpeğinize an az 12 saat yemek vermeyi kesmelisiniz. Su verilebilir. Yemek verilirse, hayvan kusar. Kısırlaştırma operasyonu sonunda tam olarak kendine gelmesi 12 saat sürer yemek ve su verilmez. Hayvanın yutma refleksi olmadığından nefes borusuna gıda maddesi kaçabilir. Tam olarak kendine gelmesi için kapalı yerde tutulmalı. Sallantılı yürüyeceğinden çarpıp yaralanmasına izin verilmemelidir.

Erkeklerin iyileşmesi dişiye göre daha çabuktur. 2 – 3 günlük bir sürede iyileşir. Dişide bu süre daha uzundur (7 – 10 gün gibi).

Kısırlaştırma sonrası dikkat edilecek en önemli husus artık fazla enerji harcamadığından, beslemede gıdayı azaltarak evcil hayvanınızın kilo almasını önlemektir. Egzersizlere de daha fazla zaman ayırmalıdır.

Sonuç olarak; yerel yönetimler ve hayvan sahipleri yanında hayvan severler, gönüllü kişi ve kuruluşlar hatta tüm toplum aşılı, kısırlaştırılmış, kayıt altına alınmış, işaretlenmiş sağlıklı ve doğal ortamda yaşayan köpek-kediler konusunda işbirliği yapmak zorundadır. Unutulmamalıdır ki kontrolsüz üremenin önüne almak dişi, erkek ayrımı yapmadan sokak hayvanı olsun, sahipli olsun tamamının kısırlaştırılmasıyla olur.

Hayvanları Koruma Kanunu kısırlaştırma konusundaki ilkesinden

İLKELER Madde: 4k) Kontrolsüz üremeyi önlemek amacıyla, toplu yaşanan yerlerde beslenen ve barındırılan kedi ve köpeklerin SAHİPLERİNCE KISIRLAŞTIRILMALARI esastır. Bununla birlikte, söz konusu hayvanlarını yavrulatmak isteyenler, doğacak yavruları belediyece kayıt altına aldırarak ve/veya dağıtımını yapmakla yükümlüdür.