Köpekler ne kadar yaşar? Bu sorunun cevabı çeşitli faktörlere göre değişmektedir. Köpeğin bakımına verilen özen, yediği gıdaların kalitesi ve yaşam biçimi, bunların hepsi köpeğin yaşamdan ne kadar zevk alacağını ve bu şekilde ne kadar süre yaşayacağını belirleyen faktörlerdir.
Köpeklerin ortalama yaşam süreleri 10 ile 13 yıl arasındadır. Bununla birlikte söz konusu yaşam süresi ırkına bağlı olarak da değişmektedir. Bazı ırkların yaşam süreleri ortalama 6-7 yıl iken, iyi bir bakım ile yaklaşık 15 yaşına kadar uzamaktadır. Genel olarak küçük ırklardan beklenen daha uzun bir yaşamdır, çünkü genellikle büyük ırklar gibi ciddi iskelet ve kardiyovasküler rahatsızlıklara predispoziyon göstermezler.
Küçük ırk köpekler 10 yaşında senior(yaşlı) kategorisine girerken, medium ırklar 9, dev ırklar ise 7 yaşında senior olmaktadır. Veteriner sağlık alanında son yıllarda büyük avantajlar yakalandı ve bu evcil köpeklerin ortalama yaşlarının uzamasına neden oldu. İyi bir bakım ve kaliteli diyetle yaşamaları beklenen ortalama yıl 15 veya daha fazla olmaktadır. Bazı köpekler 18'ine kadar yaşamaktadır ve hatta bir çok köpeğin 20 yaşına kadar yaşadığı görülmektedir. Kayıtlara geçen bilgilere ve Guinness Rekorlar Kitabı'na göre ise en uzun yaşayan köpek rekorunu kıran son köpek 2003'te 28 yaşındayken Amerika'da öldü.
Köpeğin yaşlı olduğunu düşündürecek belirtilere hep birlikte bakalım:
1. Gri tüyler: Genellikle koyu renk köpeklerde fark edilen bir değişimdir.
2. Aktivite seviyesinin düşmesi: Yaşlı köpekler vakitlerinin çoğunu egzersiz yapmak yerine istirahat ile geçirirler. Köpeğin fiziksel durumu göz önünde tutularak günlük yeterli düzeyde egzersiz yapması sağlanmalıdır.
3. Uyku süresinde azalma: Uykunun miktarında ve derinliğinde azalma vardır. Buna bağlı olarak da hayvan huzursuz ve sinirli olur. Bu nedenle yaşlı köpeklerde gece uyanmaları ve gezinmelerinin olacağı göz önünde bulundurulmalıdır.
4. Hareket zorluğu, kemik, eklem ve kaslarda değişiklik: Kemikler incelir ve kolay kırılabilir bir hal alır. Kıkırdaklar sertleştiği için eklem problemleri ortaya çıkar. Kaslarda da zayıflık, titreme ve maddi kayıplar oluşabilir. Sabahları ve özellikle soğuk günlerde arthritisin neden olduğu problemlerle daha sık karşılaşılmaktadır. Yapılan tetkikler göz önünde bulundurularak, uygun bir sağaltım programı ile köpeğin diyetine artiritis problemine karşı glikosamin/chondrotin takviyesi yapılmalıdır.
5. Duyularda azalma: Birçok yaşlı köpek duyma ve görme duyularında belirli ölçülerde kayıp yaşarlar. Kulak kiri üretimi azalır, kulak zarı sertleşir ve yüksek frekanslı sesleri duyma yeteneği azalır.
Ayrıca gözyaşı üretimi de azalır ve lens kalınlaşıp, değişen derecelerde matlaşabilir. Yanı sıra yaşlılık nedeni ile katarakt ve glokom oluşma ihtimali artar. Duyularında kayıplar yaşayan köpekler daha güvensiz hissederler. Ayrıca duymayan köpeklerde havlamaya eğilim artmaktadır. Bu kendini yeterince duymamasından kaynaklanır. Görme ve duyma kayıpları yaşlılıkla ilintili olabileceği gibi çeşitli hastalıklar nedeni ile de ortaya çıkabilir. Bu nedenle periyodik olarak veteriner hekim kontrolüne tabi tutulmaları ve genel bir check up'dan geçirilmeleri gerekmektedir.
Duyma ve görme duyularının yanı sıra tükürük üretimi azalacağından tat alma duyusu azalır. Burun ise artık eski hassasiyetine sahip değildir.
6. Deri ve kıl yapısında değişiklik: Deri kalınlaşır ve elastikiyeti azalır. Tüyler matlaşır ve kolay kırılabilir nitelik kazanır. Yaş artışı ile birlikte ayak tabanlarında keratinizasyona bağlı kalınlaşma görülür ve tırnaklar kolay kırılabilir duruma gelir.
7. Unutkanlık: Yaşlanmış bir beyinde uyanlara karşı yanıt verme süresi uzar. Yaşlı hayvanlarda unutkanlık ile ilgili ilk belirtiler aldığı eğitim ve alışkanlıkların kademe kademe ortadan kalkmasıdır. Diğer belirtiler bilinç ve kavrama ile ilgili olanlardır. Uyuma uyanma ile ilgili çemberin bozulması, yemeğe karşı ilgisizlik, daha önceden tanıdığı ve bildiği yerleri ve insanları tanımama, çevreye karşı ilgisizlik, bildiğinden emin olunan komutlara yanıt vermemesi gibi belirtiler örnek olarak verilebilir.
8. İdrar ve dışkılama miktarında değişiklik: Böbreklerin süzme yeteneği azalır. Bu durum karşısında köpek daha çok su içip, daha çok idrar yapar. Bazı hayvanlarda ise nörolojik nedenlerle susuzluk algılanamaz ve hayvan susadığını anlayamayıp su içmez, böylece vücuttaki sıvı birikimi azalır.
9. Ağız ve diş problemleri: Bu problemlerle ilişkili olarak ağız kokusu, diş kayıpları ve ağızda ülserlere sık rastlanır.
Düzenli besleme ve besin maddeleri kompozisyonuna dikkat edilmelidir
Düzenli ve dengeli bir beslenme tüm canlılarda olduğu gibi köpekler için de çok önemlidir. Daha önce de belirtildiği gibi yaşlı bir köpeğin daha az hareket ettiği ve daha az kalori harcayacağı unutulmamalıdır. Yaşın ilerlemesiyle birlikte vücutta kas dokuda azalma ve yağ dokuda artış olur.
Aktivitesi azalan köpeklerde mama miktarım azaltarak öncelikle obesiteyi önlemek gerekir. Aksi taktirde yaşlılık nedeni ile kapasitesi azalan sistemlerde aşırı bir yük ve baskı sonucu fonksiyonel bozuklukların oluşumu kaçınılmaz olur. Eklemler ve kemikler de, metabolik fonksiyondaki azalma nedeniyle, kalsiyumun yetersiz emilimi ve kalsiyum/fosfor oranında değişim meydana gelecek, deformasyonlar şekillenecektir. Bu nedenle yaşlı köpeklerde gıdada yeterli ve dengeli kalsiyum oranı sağlanmalıdır.
Kolay sindirilebilen lifli gıdaları tercih etmek, yetersiz egzersiz veya prostat gibi bir nedenle gelişen konstipasyonun önlenmesinde faydalı olacaktır. Enerji kaynağı olarak kullanılan karbonhidratların gıdasında yeterli düzeyde olmasına özen gösterilmelidir. Yaşlı köpeklerde böbrek bozuklukları yaygın olarak görülür ve köpek popülasyonunun ölüm nedeninin yaklaşık %5'ine önderlik eder. Yaşın ilerlemesi ile filtrasyon kapasitesi azalan böbrekte atılımın yavaş olmasına bağlı problemler meydana gelebilir. Bu nedenle böbrek bozukluğu olan köpeklerin sağaltımında gözetilecek ana stratejilerden biri diyetteki protein ve fosfor oranının azaltılmasıdır. Bununla birlikte diyetteki protein oranının azaltılması 18 yaş civarındaki hayvanların kas kitlesinde azalmayı ve kilo kaybını da beraberinde getirir. Bu nedenle diyetteki aminoasit dengesi çok iyi ayarlanmalıdır. Vitaminler normal vücut metabolizması için gerekli maddeler olup vücutta üretilemezler ancak gıda ile alınır ve karaciğerde depolanırlar. Dolayısıyla ayarlanmalıdırlar.
Vitaminlerin noksanlığında birçok vücut fonksiyonunda bozukluklar oluşabilir. Yaşlılıkla birlikte karaciğerin depolama kapasitesi azalacağından vitaminlerin günlük olarak yeterli düzeyde köpeğin gıdasında bulunması gerekir. Ancak birikim nedeniyle toksikasyonlara neden olmaması için günlük tüketim miktarına özen gösterilmelidir.
Dikkat edilmesi gereken hususlar
- Günlük öğün sayısı artırılırken porsiyon miktarı azaltılmalıdır.
- Sindirilebilirliği yüksek, protein ve yağ oram düşük gıdalar tercih edilmeli.
- Temiz ve yeterli su sürekli olarak hayvanın kolay ulaşabileceği bir yerde bulundurmalı ve sürekli temin edilmeli.
- Gerekli mineral ve vitaminlerin takviyesi veteriner hekime sorularak, mutlaka yapılmalı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder