## Kuş Hastalıkları ve Kuş Sağlığı ##

Bir kuş sahiplendiğinizde, aslında çok narin ve çok iyi bakım isteyen bir cana yuvanızı açtığınızı bilmelisiniz. Onlara göstereceğiniz özen, hayatlarını çok daha keyifli cıvıltılarla yaşamalarına olanak sağlayabilir. Yine de  ola ki, minik dostunuz size biraz rahatsızlanmış gibi gözüktü, paniğe kapılmayın ve aşağıdaki yazıyı okuyun.    

Göz, Gaga, Tırnak hastalıkları: Temiz ,canlı bakan bir göz ile; parlak, pürüzsüz bir gaga sağlıklı bir kuştaki ilk belirgin özelliklerdendir. Sıkça temizlenmeyen bir kafeste barınan kuşlarda enfeksiyon kapma olasılığı yüksektir, zeminde kumlu kağıt kullanımı, nemli artıkların bulunmaması hijyen açısından önemlidir. Ayaklarda pullanma ve matlaşma olmaması gerekir. Ayakta mantar oluşumu bakımsız kafes kuşlarında sıklıkla rastlanan bir hastalıktır. Ayak ile kaşıdığı gaga ve göz çevresine bu mantarı bulaştıran kuşlarda lokal yolla hekim tarafından yapılacak tedavi ile kısa sürede sonuç alınabilir.

Tüy ve deri parazitleri: Toplu kafeslerde bulunan kuşlardan birini aldığınızda ya da kuşunuzun yanına sonradan bir eş aldığınızda karşılaşabileceğiniz bitler, gözle görülebilir ve kırmızı renktedirler. Profesyonel spreyler kullanılarak hem kuşun vücuduna hem de yemlikler ve suluk çıkartılarak tüm kafes ve aksesuarlarına hekimin önereceği doz ve zamanlarda uygulama yapılmalıdır.

İshal: Sulu dışkılama, genellikle beyaz renklidir. Halsizlik,sık dışkılama ve hareketsizlik önemli belirtilerindendir. İshalin oluş nedenlerine üşütme, bozuk ve çürümüş yeşillikler, bayat ve açık mamalar, soğuk su ve gıdalar ve fazla yeşillik verilmesi örnek gösterilebilir. Tedavide ilk olarak besleme şekli değiştirilmeli,diğer kuşların yanından ayrılmalı ve hekim tarafından tavsiye edilen ilaç uygulamasına acilen başlanmalıdır. Göz ardı edilen ishal vakalarında ölümler meydana gelebilir.

Kabızlık: Dışkılamanın azalması, hareketsizlik, az yeme, tüyleri kabartma ve çok katı dışkı önemli belirtilerindendir. Kuşların temel beslenmesindeki hazır ve doğal tahıllardır. Bunların yanında, taneli bitkiler kadar olmasa da, taze meyve ve yeşilliğe de ihtiyaç duyarlar. Bu gereksinimler yeterince karşılanamadığı zaman beslenme ve sindirim dengeleri bozulur. Bu bozukluklardan biri de kabızlıktır. Aşırı durumlarda hekim tarafından lavman yapılır. Bunun dışında yeni başlayan dönemlerde fark edildiğinde suya katılan ilaçlar ile ve uygun oranda yeşillik takviyesi bu sorunu çözecektir.

Sindirim Sistemi:Kuşlarda diş olmadığı için sindirim ağızda başlamaz ve çiğnenmeyen yem ve gıdalar doğrudan mideye ulaşır. Yenilen yemlerin tamamı sindirilemeyeceği için kilo kaybı ve sindirim sistemi rahatsızlıkları oluşur. Kuş kumu kullanımı, midedeki yiyeceklerin kırılarak sindirimini kolaylaştırır.

Yumurtlama zorluğu: Çiftleşmeden 18-21 gün kadar sonra yumurtlaması beklenen kuş, bu zamanı geçirdiğinde yumurtlama zorluğu çektiği anlaşılır. Durgunlaşan kuş, hareketsizleşir ve kafesin bir köşesinde uyuklar halde durarak zaman geçirir. Bu durumun nedenleri; yumurta kanalının dar olması, kuşun genç olması ve yumurtlama dönemindeki mevsimin yeterince sıcak olmaması olarak açıklanabilir. Hekim müdahalesi gerektiren bu durum geç kalındığında ölümle sonuçlanabilir.

Beslenme

Pet kuşun sağlıklı ve uzun bir yaşam sürmesinde şüphesiz en önemli faktör, iyi bakımla birlikte uygun ve yeterli beslenmedir. Araştırma ve tecrübeler göstermiştir ki, formüle edilmiş mamalarla beslenmiş kuşlar, ne kadar besleyici oldukları iddia edilirse edilsin tohum tabanlı dietlerle beslenenlerden daha sağlıklı ve uzun bir yaşam sürmektedir.  Psittasin kuşlar için sadece tohumdan oluşan dietler yeterli değildir. Tahıl yağdan zengin ve sağlık için gerekli bir çok bileşenden fakirdir. Sadece tahılla beslenen papağanlar sağlıklı görünseler ve hatta kilolu olsalar da beslenme eksikliği yaşarlar. Güçlendirilmiş yemlerin takviyesi çoğu zaman kabuğundadır. Hayvan sahipleri bu yüzden takviye edilmiş yem karışımlarından satın aldıklarında mükemmel bir diet sağladıklarını düşünmektedirler. Ne yazık ki kuşlar bu tohumları tüketirken kabuklarını soydukları zaman, tahıl kabuğunda kaplanmış bulunan vitamin ve mineraller atılmış olur.

Formüle edilmiş dietler aynı zamanda pellet olarak da bilinirler ve pet kuşların spesifik besin ihtiyaçları karşılanacak şekilde düzenlenmişlerdir.İdeal ölçülerde bir pet kuş dieti minimum % 50 – 60 pellet ve kalanı sağlıklı ev yemekleri ve sebzelerden oluşmalıdır. Son araştırmalar bazı pellet markalarının çok fazla çinko ve Vit. D3 içerdiği ve bu nedenle çinko zehirlenmesi ve böbrek yetmezliğine yol açabileceğini göstermiştir. Bir pellet markası seçerken renkli olanlardan uzak durulmalıdır.

En faydalı sebzelerin çoğu, koyu yapraklı yeşil sebzelerden Kale, Brokoli, Karahindiba yaprakları, Hardal yaprakları gibi yeşilliklerdir. Ayrıca havuç, haşlanmış tatlı patates ve meyve – sebze sularıyla da beslenebilirler

Meyvelerin tümü kabul edilir olmakla birlikte, yüksek su içerikleri nedeniyle küçük miktarlarda sunulmalıdırlar. Papaya, Mango gibi meyveler en fazla A vitamini içeren en faydalı meyvelerdir.

Sağlıklı ev yemekleri, örneğin pişmiş et, balık ve tavuk, peynir ve yoğurt, pişmiş yumurta, mısır, fasulye, bezelye, pirinç, düşük şekerli düşük sodyumlu tahıl gevrekleri ve bunun gibi besinler küçük miktarlarda sunulabilir.

Bir kuşa asla Avakado veya Çikolata verilmemelidir. Çünkü kuşlar için toksiktirler ve çok az miktarları bile ölüme neden olabilir. Yağ ve tuz oranı yüksek patates kızartması, kraker, ve korunmuş et gibi besinler kuşlar sodyuma karşı çok hassas olduklarından kullanılmamalıdır.

Vitamin ve mineral takviyeleri; pudra, damla, mineral ve blok şekillerinde piyasada mevcuttur.

Bazı kuşlar pellet yemlere kolay ve istekle alışırken bazılarında bu süreç haftalar, aylar sürebilir. Başlangıç olarak pelletler ayrı bir kapta, kafeste taze sebzelerle birlikte sürekli bulundurulmalıdır. Alıştığı diğer yemler ise günde iki kez (sabah ve akşam) sadece bir saat süreyle sunulmalıdır. Burada alıştığı besinlerin verilmesi çok önemlidir, çünkü kuş pelletleri ilk zamanlar besin olarak algılamayıp açlıktan ölebilir. Bu süre ve miktar kuşun normal beden ağırlığını sürdürmesine yetecektir. Çoğu kuş bir kaç gün içinde formüle yemleri atıştırmaya başlar. Böylece alıştığı yemler kademeli olarak dietin en fazla % 25’ini oluşturacak miktarlara düşürülebilir.

Notlar

  Kafeste şunlardan mutlaka kaçınılması gerekir:

• Kumlu kağıt (törpü kağıdı) kaplı tünekler
• Kolay yutulabilir oyuncaklar, oyuncak parçaları (Balsa ağacı, küçük zincirli eşyalar, metal klipsli oyuncaklar veya kurşun ağırlıklı oyuncaklar)
• Toksik ev bitkilerine, tavan havalandırmalarına, kedi, köpek ve çocuklara ulaşma imkanı
• Sedir, kızılağaç, sıkıştırılmış çam kabuğu gibi kafes substratlarına ulaşma imkanı
• Kurt boksları ve mite spreyleri